Żubr, jeleń, łoś, wilk, bielik, bocian biały, sóweczka, szczupak, sandacz, okoń… wymieniać można długo. Wszystkie te gatunki i wiele innych spotkacie na Mazurach, które są miejscem wyjątkowym nie tylko ze względu na walory krajobrazowe i bezmiar możliwości dla żeglarzy. Tereny te zachwycają także bogactwem fauny. Szczególne podziękowania dla Tadeusza z Tadeusz Baraniecki Natura Film za udostępnienie swoich spektakularnych zdjęć do tego artykułu.
Żubr, jeleń, łoś, wilk, bielik, bocian biały, sóweczka, szczupak, sandacz, okoń… wymieniać można długo. Wszystkie te gatunki i wiele innych spotkacie na Mazurach, które są miejscem wyjątkowym nie tylko ze względu na walory krajobrazowe i bezmiar możliwości dla żeglarzy. Tereny te zachwycają także bogactwem fauny. Szczególne podziękowania dla Tadeusza z Tadeusz Baraniecki Natura Film za udostępnienie swoich spektakularnych zdjęć do tego artykułu.
1. Żubry, jelenie, łosie i inne ssaki Mazur.
Największymi ze wszystkich mieszkańców Mazur są żubry. Żyją one dziko w Puszczy Boreckiej, porastającej obszary na wschód od Wielkich Jezior, między Węgorzewem i Giżyckiem, a Oleckiem. Jest to jedna z pięciu zaledwie populacji tych zwierząt w Polsce (pozostałe bytują między innymi w Puszczy Białowieskiej oraz Bieszczadach). Łącznie żubrów na Mazurach jest obecnie około 100. Część z nich można podziwiać w zagrodzie Wolisko. Zbudowano tu specjalną platformę, dzięki której możliwe jest oglądanie zwierząt z bliska, a nawet ich karmienie.
Z innych dużych ssaków na Mazurach często spotykany jest jeleń, a rzadziej łoś. Występują one w wielu miejscach. Jednym z nich jest Park Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie, położony 10 kilometrów od Rucianego-Nidy, na terenie Puszczy Piskiej. Jest to unikatowe w skali Europy centrum ochrony gatunków. Oprócz jeleni i łosi, są tu również m.in. daniele, wilki, muflony, konie Przewalskiego, mundżaki chińskie, sarny, osiołki. Zwiedzając rozległy teren z przewodnikiem, niektóre z nich można poznać z bliska oraz nakarmić.
Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem video.
Zobacz filmik z Kadzidłowa 
W Puszczy Piskiej żyją również koniki polskie, będące potomkami dawnych tarpanów. Część z nich bytuje dziko w rezerwacie (4 tabuny), część zaś w warunkach stajennych. Zwierzęta te pozostają pod opieką specjalistów Stacji Badawczej Rolnictwa Ekologicznego i Hodowli Zachowawczej Zwierząt PAN, znajdującej się w miejscowości Popielno.
Oprócz tego na Mazurach żyją też dziki, a także liczne mniejsze ssaki, takie jak: lis, kuna, łasica, tchórz, wydra, gronostaj, borsuk, bóbr, zając bielak i szarak, jeż, wiewiórka, ryjówka, nietoperz, rzęsorek, norka amerykańska. Do rzadkich okazów należą rysie.
2. Mazury krainą bociana białego i bielika.
Jednym z symboli Warmii i Mazur jest bocian biały, duży ptak brodzący o charakterystycznym upierzeniu i rozpiętości skrzydeł przekraczającej niekiedy dwa metry, będący pod ścisłą ochroną. Warto wspomnieć, że aż 25 procent światowej populacji tej odmiany bociana żyje w Polsce, z czego najwięcej w woj. warmińsko-mazurskim. W jego północnych rejonach, w pobliżu granicy z Rosją utworzono obszar ochrony Natura 2000 Ostoja Warmińska. Zagęszczenie bociana białego na jej terenie wynosi aż 71 par na 100 km2. Na szczególną uwagę zasługuje maleńka miejscowość Żywkowo, która jest zamieszkana przez kilkanaście osób i kilka razy więcej bocianów (z Afryki wczesną wiosną przylatuje ich około 40, a po wykluciu się młodych populacja przekracza 100).
Drugim ptakiem, który może być kojarzony z Mazurami, jest bielik – największy z latających drapieżników występujących na terenie Polski, zaliczany do rodziny jastrzębiowatych. Rozpiętość skrzydeł dorosłych osobników waha się od 1,9 do nawet 2,4 metra, dlatego widok bielika w locie robi niezatarte wrażenie.
Oprócz tego w regionie żyją dziko także inne cenne gatunki, z których część jest rzadka i zagrożona wyginięciem. Wymienić wśród nich można między innymi takie ptaki, jak: rybołów, bocian czarny, orlik krzykliwy, cietrzew, żuraw, kormoran, kanie ruda i czarna, sokół, kobuz, łabędź niemy, czapla siwa, rybitwa czarna, tracz, nurogęś, błotniak zbożowy, trzmielojad, czajka, bąk, wilga, dudek, zimorodek, kraska i wiele innych.
3. Mazury urzekające bogactwem ryb.
Mazury to oczywiście także niezliczone gatunki ryb. Na uwagę zwraca uwagę między innymi sum, który jest największą ze wszystkich ryb bytujących w wodach słodkowodnych – długość niektórych osobników przekracza 2 metry, a masa ciała 100 kg. W ostatnim czasie środowisko wędkarskie zelektryzowała wieść o wyłowieniu 227-centymetrowego giganta, aczkolwiek należy zaznaczyć, że jez. Wielkie Partęczyny w którym żyła tak wielka ryba, znajduje się na skraju woj. warmińsko-mazurskiego, daleko od Krainy Wielkich Jezior.
W wielu mazurskich jeziorach spotkać można szczupaka pospolitego, którego dorodne okazy również mogą imponować gabarytami, osiągając do 1,5 metra. Oprócz tego wymienić też można takie gatunki, jak między innymi: węgorz, okoń, karp, leszcz, lin, płoć, karaś, sielawa, sandacz, ukleja, wzdręga, krąp, kleń, kiełb, czy miętus.
Akwenami chętnie wybieranymi do wędkowania na Mazurach są między innymi Kisajno, charakteryzujące się bardzo rozwiniętą linią brzegową, w którym bytują między innymi węgorze, liny, leszcze, karasie i sumy jazie, a także zbiorniki takie jak Niegocin, Święcajty, Roś, Stręgiel, Bełdan i wiele innych.
4. Jaszczurki, żmije, żaby, ropuchy.
Na Mazurach spotkać można też wiele gatunków gadów i płazów. Wśród tych pierwszych wymienić warto jaszczurki – żyworodną, zwinkę i padalca, a także żmije zygzakowate i węże gniewosze. Jeśli chodzi o płazy bytujące na lądzie i w różnego typu środowiskach wodnych, w rejonie tym spotykane są między innymi ropuchy szare i zielone, żaby (moczarowa, trawna, wodna, śmieszka i kumak nizinny) oraz traszki – zwyczajna i grzebieniasta.
5. Mazurskie modliszki nad jeziorem Tałty.
Wielu miłośników dzikiej przyrody urzeka też na Mazurach bogactwo owadów. Jedną z największych osobliwości tego regionu jest możliwość zaobserwowania modliszek. Są to wyjątkowe stworzenia, zawdzięczające swą nieco mroczną sławę skłonnościom do kanibalizmu seksualnego. Samicom tego gatunku zdarza się pożreć samca w trakcie kopulacji, a nawet wcześniej, w czasie gdy trwają zaloty. Wbrew upowszechnionym mitom nie dzieje się tak zawsze, ale może się zdarzyć, gdy owad jest głodny i nie ma innej możliwości, by zaspokoić apetyt. Modliszki zamieszkują z reguły strefy tropikalne i subtropikalne, jednak sporadycznie pojawiają się także w innych rejonach świata, w tym także w Europie.
W Polsce do niedawna owady te można było spotkać jedynie w południowych rejonach kraju, jednak ze względu na postępujące ocieplenie klimatu, zasięg ich bytowania przesuwa się na północ. Jednym z miejsc, w których można zobaczyć modliszki, są brzegi jeziora Tałty. A dokładnie mówiąc – miejsce wymownie nazwane Zatoką Modliszek.
Z innych owadów spotykanych na Mazurach wspomnieć można o paziach królowej, rusałkach żałobnikach i admirałach, mięczakach tęczowcach oraz różnych gatunkach chrząszczy (kozioróg dębosz, wałkarz lipczyk, pachnica dębowa).
Miejscowymi osobliwościami są gąbki słodkowodne Euspongilla lacustris, obecne w Krutyni. W dolnym biegu tej rzeki występują też rzadkie, reliktowe małże Pisidium lilljeborgi i Pisidium hibemicum. Innym gatunkiem reliktowym, wywodzącym się z epoki plejstoceńskiej, są skorupiaki Pallasea quadrispinosa, które można zaobserwować w Jeziorze Mokrym.